Bescherming van de Friese taal
De Friese taal en cultuur wordt beschermd en bevorderd door verschillende wetten en verdragen op provinciaal, nationaal en Europees niveau. Op deze pagina wordt beknopt weergegeven welke verdragen op het Fries van toepassing zijn. Dat vormt het kader waarbinnen de inspanningen van de provincie op het gebied van Friese taal en cultuur worden uitgevoerd.
Europees niveau
Een kerntaak van de Raad van Europa is het beschermen en bevorderen van de rijkdom en diversiteit van het talig en cultureel erfgoed in de Europese Unie. Regionale en minderheidstalen maken daar een wezenlijk onderdeel van uit. Beleidsmaatregelen omtrent regionale en minderheidstalen in Europa worden gereguleerd door het European Charter for Regional or Minority Languages en het European Framework Convention of National Minorities.
Het Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK)
In 1998 heeft Nederland het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden geratificeerd. Het Handvest biedt staten de mogelijkheid minderheidstalen te erkennen onder deel II of deel III van het Handvest. Een deel II-erkenning is een algemene erkenning van een taal. Door een taal onder deel II van het Handvest te erkennen verplicht een staat zich ertoe geen belemmeringen voor het gebruik van de taal in wet- of regelgeving op te nemen. Met een deel III-erkenning gaat een staat aanvullende verplichtingen aan op het gebied van onderwijs, cultuur, media, bestuurlijk verkeer, rechtspraak, sociaaleconomisch leven en internationale samenwerking. Het Fries is erkend onder Deel II én III van dit Handvest. Daarmee heeft de Nederlandse regering toegezegd zich actief in te zetten voor het beschermen en bevorderen van de Friese taal en cultuur.
Ook in de bestaande onderwijswetten is het Fries verankerd:
- Wet op het Primair Onderwijs
- Wet op het Voortgezet Onderwijs
- Wet op de Expertise Centra
- Wet op het Onderwijs Toezicht
- Besluit vernieuwde kerndoelen WPO
- Besluit kerndoelen onderbouw VO
Provinciaal niveau
De provincie maakt haar eigen beleids- en uitvoeringsplannen die gebaseerd zijn op en in overeenstemming zijn met Europese en nationale verdragen en wetten. Provinciale Staten van Fryslân maken een wezenlijk geldbedrag vrij voor de uitvoering. In de lopende beleidsperiode 2021 - 2024 wordt er gemiddeld 8,5 miljoen euro per jaar geïnvesteerd in de Friese taal.