Ontzorgingsprogramma KlimOp

Schoolbesturen in Nederland staan de komende decennia voor een grote opgave. De gebouwen van scholen in het primair onderwijs zijn gemiddeld 40 jaar oud, de gebouwen worden na gemiddeld 69 jaar vervangen en zo’n driehonderd scholen per jaar worden nieuwgebouwd of integraal gerenoveerd. In de sectorale routekaart PO/VO is geconcludeerd dat met dit tempo de verduurzamingsopgaven niet behaald kunnen worden. Een flinke opgave dus. Voor minder grote schoolbesturen kan deze opgave een extra uitdaging vormen. Waar grotere schoolbesturen vaak de mogelijkheid hebben om extra expertise in dienst te nemen om de verduurzamingsopgaven vorm te geven, is dit voor de minder grote schoolbesturen soms lastig. Speciaal om deze schoolbesturen te ondersteunen is landelijk het Ontzorgingsprogramma Verduurzamen Maatschappelijk Vastgoed (Friese werknaam KlimOp) opgezet van waaruit schoolbesturen zich kunnen laten bijstaan bij het uitvoeren van de verduurzamingsopgaven. De Provincie Fryslân voert dit ontzorgingsprogramma uit in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland uit in de provincie Fryslân. Kenniscentrum Ruimte-Onderwijs en kinderopvang ondersteunt het landelijk ontzorgingsprogramma met kennis en expertise.

Om een beeld te geven van wat KlimOp voor schoolbesturen kan betekenen volgt hier een stappenplan. Omdat ieder traject anders en dus maatwerk is, is deze aanpak zeker niet in beton gegoten. Daarom start ieder traject met een intakegesprek.

Om een goed en bruikbaar advies te kunnen geven willen we van u als vastgoedeigenaar weten wat u wilt bereiken met het verduurzamen van uw panden. Hoe wilt u besparen? Zo efficiënt mogelijk, met de hoogste besparing of met de kortste terugverdientijden. Dit resulteert in een aantal scenario’s / duurzaamheidspakketten. Daarnaast willen we graag weten of er nog bijzonderheden zijn die van invloed zijn op de vervolgstappen.

Wat betreft bijzonderheden kan er gedacht worden aan aanstaande onderhoudswerkzaamheden of reeds uitgevoerde verduurzamingsmaatregelen, ventilatie etc. Het doel van deze stap is om de vraag van het schoolbestuur te begrijpen en inzicht te krijgen in de objecten (welke gebouwgegevens zijn aanwezig, welke gebouwen hebben energielabels, zijn de energieverbruiken in beeld of snel in beeld te krijgen).

Voorbereiding

Na de intake is het tijd voor de opname. Het door u geselecteerde adviesbureau vraagt alle relevante informatie van de betrokken gebouwen op en plant in overleg een opnamedatum in. Tijdens de opname op locatie wordt alle relevante informatie vastgelegd ten behoeve van de energiescan. Na de opname, een zogeheten nulmeting, wordt de opgenomen informatie verwerkt. Dit is feitelijk het vertrekpunt voor de verduurzaming.

Inventarisatie

Als het vertrekpunt helder is, kan worden begonnen met rekenen aan de verduurzaming. U bepaalt per gebouw welke duurzame maatregelen het slimst zijn om een gebouw op termijn naar energielabel A of aardgasvrij te brengen. Hierbij kan zowel het adviesbureau als de provincie ondersteunen. Vervolgens rekent het adviesbureau die maatregelen door op investeringen, besparingen (zowel CO2-reductie als energielasten) en de terugverdientijden. Dit doen we per gebouw, zodat we een goed beeld krijgen van het verduurzamingspotentieel.

Per gebouw wordt, indien gewenst, een energielabel afgegeven. In het geval van monumenten bieden we inzicht in de energiebehoefte per vierkante meter. Dit is geen standaard onderdeel van KlimOp en kan daarom niet door ons worden vergoed.

Duurzaamheidspakketten

Per gebouw bepalen we welke maatregelen duurzame m zijn nodig om een gebouw naar energielabel A of aardgasvrij te brengen. Dit doen we, zodat we een goed beeld krijgen van het verduurzamingspotentieel. Bij de haalbaarheid van de Business Case wordt ook de toekomst van het gebouw meegenomen zoals het in het integraal huisvestingsplan van de gemeente is opgenomen. Op die manier worden grote gebouwgebonden duurzaamheid investeringen in lijn met de mogelijke renovatieplannen vanuit het integraal huisvestingsplan gepland. Hiervoor kunnen wij de ondersteuning inroepen van het kenniscentrum Ruimte-OK.

Dashboard

Op basis van de voorgaande stappen kan het adviesbureau de uitkomsten verwerken in een desgewenst dashboard. Het dashboard biedt inzicht in verschillende combinaties van verduurzamingsmaatregelen, de kosten en terugverdientijd hiervan en de potentiële besparing in euro’s en CO2-uitstoot, zowel op gebouw- als portefeuilleniveau. Op deze manier krijgt u overzicht en simulatiemogelijkheden om ‘zelf aan de knoppen te draaien’.

Veel zorgorganisaties hebben de greendeal zorg ondertekend. Daarmee beloven ze om zich in te zetten voor 50% CO2-reductie in 2030 en 95% reductie in 2050. Veel zorgorganisaties geven daar invulling aan door het opstellen van een portefeuille routekaart. Daarin wordt in kaart gebracht met welk pakket aan maatregelen de klimaatdoelstellingen kunnen worden behaald. De routekaart is een instrument om de regie te houden over het verduurzamen van het vastgoed. Het KlimOp-programma kan daarbij ondersteunen.

Tijdens een intakegesprek wordt het ambitieniveau bepaald. Vervolgens kan een energiescan worden uitgevoerd. Daarmee kan per gebouw inzichtelijk gemaakt worden welke potentiële verduurzamingsmogelijkheden mogelijk zijn. Vervolgens wordt indien gewenst aan de hand van de CO2 reductietool van het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg gekeken welke maatregelen het beste genomen kunnen worden.

De CO2-reductietool is hier een goed middel voor om het gesprek over energiebesparing binnen de organisatie aan te zwengelen. Door het invullen van de reductietool zijn meer mensen in de organisatie bekend met de wettelijke erkende maatregelen energiebesparing. Het wordt daarmee duidelijk zichtbaar dat de maatregelen belangrijk zijn voor de route naar klimaatneutraal. De tool stimuleert om te zoeken naar maatregelen die veel effect hebben en betaalbaar zijn.

De CO2-reductietool geeft een indicatie of een maatregelenpakket kosteneffectief is en of daarmee klimaatneutraliteit binnen handbereik komt. U ziet dat uw maatregelenselectie ertoe doet. Doordat u geplande renovaties en vervangende nieuwbouw kunt inplannen kun u de effecten daarvan meetellen in het totaalplaatje. Daarnaast maakt de tool zichtbaar hoe belangrijk het is om natuurlijke momenten (vervangingen en renovaties) te benutten door extra energiebesparing toe te passen, dat zijn vaak de grote stappen. De opgestelde routekaart kan vervolgens worden gebruikt als input voor het duurzaam meerjarenonderhoudsplan en/of het strategisch huisvestingsplan zodat verduurzamingsmaatregelen ook in de toekomst geborgd blijven. Binnen het KlimOp-programma ondersteunen wij zorgorganisaties in dit proces.

Alle vastgoedeigenaren met een portefeuille van maximaal tien gebouwen waarin zorg wordt verleend kunnen gebruik maken van de dienst van KlimOp. Denk daarbij o.a. aan:

• Gezondheidscentra;
• Huisartsen;
• Tandartsen;
• Fysiotherapie praktijken;
• Psychotherapie-praktijken.

Voor het verduurzamen van dorpshuizen vervult Stichting Doarpswurk een coördinerende en adviserende rol.

Stichting Doarpswurk schakelt één van de binnen KlimOp gecontracteerde adviseurs in. De adviseur voert een energiescan uit. Dat resulteert in een rapport waarin de huidige situatie wordt beschreven. Tevens wordt een globaal overzicht gegeven van potentiële maatregelen inclusief een globale investering en terugverdientijd.

Vervolgens kan de adviseur samen met u de vragen, wensen en ambities doornemen. Aan de hand daarvan wordt een business case uitgewerkt. Daarin wordt gedetailleerd ingegaan op de slimste verduurzamingsmaatregelen, rekening houdend met jullie specifieke situatie. Als er een meerjarigonderhoudsplan (MJOP) aanwezig is kunnen de maatregelen daarin worden geïntegreerd, het MJOP wordt daarmee een Duurzaam MJOP. Als er geen MJOP aanwezig is kan de adviseur, in overleg met het bestuur en/of Stichting Doarpswurk een Plan van Aanpak opstellen waarbij de verduurzamingsmaatregelen slim in de tijd gezet worden zodat ze waar mogelijk kunnen worden gecombineerd met reguliere onderhoudswerkzaamheden. Op die manier kan vaak veel tijd en kosten worden bespaard. Stichting Doarpswurk kan ondersteuning bieden bij financiering- en subsidiemogelijkheden.

Verduurzaming van musea en monumenten is vaak complex. Dat komt o.a. omdat er rekening moet worden gehouden met vele facetten. Musea en monumenten zijn dus echt maatwerk. Samen met de koepelorganisaties Museumfederatie Fryslân, Monumentenwacht en Steunpunt Monumentenzorg Fryslân zorgen we voor dat maatwerk.

Heeft u belangstelling neem dan gerust contact op met KlimOp bij de Provincie Fryslân. Er volgt een kort en vrijblijvend intakegesprek om globaal te verkennen wat er speelt, wat de behoefte is en hoe het verduurzamingstraject er op hoofdlijnen uit zal zien. Vervolgens kunt u, afhankelijk van de gemaakte afspraken, contact opnemen met een koepelorganisatie of een door uzelf te kiezen adviseur. Deze duurzaamheidadviseurs zijn specifiek door ons gecontracteerd voor het KlimOp-programma.

Vanaf 1 januari 2023 komen ook religieuze of levensbeschouwelijke instellingen met maximaal tien gebouwen in eigendom in aanmerking voor kosteloze ondersteuning bij verduurzaming. Het KlimOp-programma loopt tot 1 januari 2025. De eerste aanmeldingsronde voor religieuze instellingen liep tot 10 maart 2023.