Untsoarchingsprogramma KlimOp

Skoalbestjoeren yn Nederlân steane yn de kommende desennia foar in grutte opjefte. De gebouwen fan skoallen yn it primêr ûnderwiis binne yn trochsneed 40 jier âld, de gebouwen wurde yn trochsneed nei 69 jier ferfongen en sa’n trijehûndert skoallen jiers wurde nij boud of yntegraal renovearre. In de sektorale rûtekaart PO/VO is konkludearre dat de opjeften om de gebouwen duorsumer te meitsjen mei dit tempo net helle wurde kinne. In flinke opjefte dus. Foar minder grutte skoalbestjoeren kin de opjefte in ekstra útdaging foarmje. Wêr’t gruttere skoalbestjoeren faak de mooglikheid hawwe om ekstra ekspertize yn tsjinst te nimmen om de opjeften om de gebouwen duorsumer  te meitsjen stal te jaan, is dat foar de minder grutte skoalbestjoeren somtiden dreech. Spesjaal om dy skoalbestjoeren te stypjen is lanlik it ‘Ontzorgingsprogramma Verduurzamen Maatschappelijk Vastgoed’ (Fryske wurknamme KlimOp) opset. Skoalbestjoeren kinne harren dêrtroch bystean litte by it útfieren fan de opjeften om de gebouwen duorsumer te meitsjen. De provinsje Fryslân fiert dat ûntsoargingsprogramma út yn opdracht fan it ministearje fan Ynlânske Saken en yn oparbeidzjen mei de Rykstsjinst foar Undernimmend Nederlân yn de provinsje Fryslân. Kennissintrum Romte-Underwiis en Berne-opfang stipet it lanlik ûntsoargingsprogramma mei kennis en ekspertize.

Om in byld te jaan fan wat KlimOp foar skoalbestjoeren betsjutte kin, folget hjir in stappeplan. Omdat alle trajekten oars binne en dus maatwurk binne, is dizze oanpak perfoarst net yn beton getten. Dêrom sette alle trajekten mei in yntakepetear útein.

Om in goed en brûkber advys jaan te kinnen wolle wy fan jo as fêstgoedeigener witte wat jo mei it duorsumer meitsjen fan jo gebouwen berikke wolle. Hoe wolle jo besparje? Sa effisjint mooglik, mei de heechste besparring of mei de koartste weromfertsjintiden. Dat liedt ta in tal senario’s / duorsumenspakketten. Dêrneist wolle wy graach witte oft der noch bysûnderheden binne dy’t fan ynfloed binne op de ferfolchstappen.

Wat bysûnderheden oanbelanget kin der tocht wurde oan oansteand ûnderhâldswurk of al útfierde maatregels om it gebou duorsumer te meitsjen, fentilaasje ensfh. It doel fan dy stap is om de fraach fan it skoalbestjoer te begripen en ynsjoch te krijen yn de objekten (hokker gegevens fan ‘e gebouwen binne oanwêzich, hokker gebouwen hawwe enerzjylabels, is it enerzjyferbrûk yn byld of fluch yn byld te krijen).

Tarieding

Nei de yntake is it tiid foar de opname. It troch jo selektearre advysburo freget alle relevante ynformaasje fan de oanbelangjende gebouwen op en plant yn oerlis in opnamedatum. By de opname op lokaasje wurdt alle relevante ynformaasje foar it enerzjylabel en de enerzjyscan fêstlein. Nei de opname, in saneamde nulmjitting, wurdt de opnommen ynformaasje ferwurke, sadat it enerzjylabel fêststeld wurde kin. Dat is feitlik it begjinpunt fan it duorsumer meitsjen fan de gebouwen.

Ynventarisaasje

As it begjinpunt dúdlik is, kin begûn wurde mei it rekkenjen oan it duorsumer meitsjen fan de gebouwen. Jo beslute foar alle gebouwen hokker duorsume maatregels it tûkst binne om in gebou op termyn nei enerzjylabel A of ierdgasfrij te bringen. Dêrby kin it advysburo likegoed as de provinsje stypje. Dêrnei rekkenet it advysburo de maatregels troch op ynvestearrings, besparrings (CO2-reduksje likegoed as enerzjylêsten) en de weromfertsjintiden. Dat dogge wy foar alle gebouwen apart, sadat wy in goed byld krije fan it duorsumer te meitsjen potinsjeel.

As dat winske wurdt, wurdt der foar alle gebouwen in enerzjylabel ôfjûn. By monuminten biede wy ynsjoch yn it enerzjyferlet de fjouwerkante meter.

Duorsumenspakketten

Foar elk gebou apart stelle wy foar alle pakketten apart fêst hokker duorsume maatregels nedich binne om de ûnderskate duorsumenspakketten yn te foljen. Oftewol, hokker duorsume maatregels binne nedich om in gebou nei enerzjylabel A of ierdgasfrij te bringen. Dat dogge wy, sadat wy in goed byld krije fan it duorsumer te meitsjen potinsjeel. By de helberens fan de businesscase wurdt ek de takomst fan it gebou meinommen sa’t dat yn it yntegraal húsfêstingsplan fan de gemeente opnommen is. Sa wurde grutte gebouôfhinklike ynvestearrings yn duorsumens strikend mei de mooglike renovaasjeplannen op grûn fan it yntegraal húsfêstingsplan pland.

Dashboard

Op basis fan de foargeande stappen ferwurket it advysburo de útkomsten yn in dashboard. It dashboard biedt ynsjoch yn ferskate kombinaasjes fan maatregels om de gebouwen duorsumer te meitsjen, de kosten en weromfertsjintiid dêrfan en de potinsjele besparring yn euro’s en CO2-útstjit, op gebou- likegoed as portefúljenivo. Sa krije jo oersjoch en simulaasjemooglikheden om ‘sels oan de knoppen te draaien’.

Dêrnei kin it advysburo en/of de provinsje jo stypje by de transformaasje fan it mearjierreûnderhâldsplan nei in duorsum mearjierreûnderhâldsplan. Ek stipe en advisearring by kontakten mei de gemeente heart ta de mooglikheden.

In soad soarchorganisaasjes hawwe de greendeal soarch ûndertekene. Dêrmei sizze sy ta om harren yn te setten foar 50% CO2-reduksjes yn 2030 en 95% reduksje yn 2050. In soad soarchorganisaasjes jouwe dêr ynfolling oan troch it opstellen fan in portefúlje rûtekaart. Dêryn wurdt yn kaart brocht mei hokker pakket oan maatregels de klimaatdoelstelling helle wurde kinne. De rûtekaart is in ynstrumint om de rezjy te hâlden oer it duorsumer meitsjen fan it fêstgoed. It KlimOp-programma kin dêrby stypje.

Yn in yntakepetear wurdt it ambysjenivo fêststeld. Dêrnei kin in enerzjyscan útfierd wurde. Dêrmei kin foar alle gebouwen apart ynsichtlik makke wurde hokker potinsjele mooglikheden der binne om duorsumer te wurden. Dêrnei wurdt oan ‘e hân fan it CO2 reduksje-helpmiddel fan it Expertisecentrum Verduurzaming Zorg sjoen hokker maatregels it bêste nommen wurde kinne.

It CO2-reduksje-helpmiddel is dêr in goed middel foar om it petear oer enerzjybesparring yn de organisaasje oan te fiterjen. Troch it ynfoljen fan it reduksje-helpmiddel binne mear minsken yn de organisaasje bekend mei de wetlike erkende maatregels enerzjybesparring. It wurdt dêrmei dúdlik sichtber dat de maatregels wichtich binne foar de rûte nei klimaatneutraal. It helpmiddel stimulearret om te sykjen nei maatregels dy’t in soad effekt hawwe en betelber binne.

It CO2-reduksjehelpmiddel jout in yndikaasje oft in maatregelpakket koste-effektyf is en oft klimaatneutraliteit dêrmei deunoan komt. Jo sjogge dat jo maatregelseleksje derta docht. Trochdat jo renovaasjes en ferfangende nijbou ynplanne kinne, kinne jo de effekten dêrfan yn it hiele plaatsje meitelle. Dêrneist makket it helpmiddel sichtber hoe wichtich it is om natuerlike mominten (ferfangings en renovaasjes) te benuttigjen troch ekstra enerzjybesparring ta te passen, dat binne faak de grutte stappen. De opstelde rûtekaart kin dêrnei brûkt wurde as ynput foar it duorsum mearjierreûnderhâldsplan en/of it strategysk húsfêstingsplan, sadat maatregels om it gebou duorsumer te meitsjen ek foar de takomst fêstlizze. Binnen it KlimOp-programma stypje wy soarchorganisaasjes yn dat proses.

Alle fêstgoedeigeners mei in portefúlje fan op syn meast 10 gebouwen, dêr’t soarch yn ferliend wurdt, kinne gebrûk meitsje fan de tsjinst fan KlimOp. Tink dêrby oan:

• Sûnenssintra
• Húsdokters
• Toskedokters
• Fysioterapy-praktiken
• Psychoterapy-praktiken

Foar it duorsumer meitsjen fan doarpshuzen hat Stichting Doarpswurk in koördinearjende en advisearjende rol.

Stichting Doarpswurk skeakelet ien fan de by KlimOp kontraktearre adviseurs yn. De adviseur fiert in enerzjyscan út. Dat liedt ta in rapport dêr’t de besteande situaasje yn beskreaun wurdt. Tagelyk wurdt in globaal oersjoch jûn fan potinsjele maatregels ynklusyf in rûzing fan de ynvestearring en weromfertsjintiid.

Dêrnei kin de adviseur mei jo de fragen, winsken en ambysjes trochnimme. Oan ‘e hân dêrfan wurdt in businesscase útwurke. Dêryn wurdt detaillearre yngien op de tûkste maatregels om it gebou duorsumer te meitsjen, rekken hâldend mei jimme spesifike situaasje. As der in Mearjierreûnderhâldsplan (MJOP) oanwêzich is, kinne de maatregels dêryn yntegrearre wurde, it MJOP wurdt dêrmei in Duorsum MJOP. As der gjin MJOP oanwêzich is kin de adviseur, yn oerlis mei it bestjoer en/of Stichting Doarpswurk in Plan fan Oanpak/rûtekaart opstelle. De maatregels om it gebou duorsumer te meitsjen wurde dêryn tûk yn ‘e tiid set sadat se as dat mooglik is kombinearre wurde kinne mei regulier ûnderhâldswurk. Sa kin faak in soad tiid en kosten besparre wurde. Stichting Doarpswurk kin stipe biede by finansiering- en subsydzjemooglikheden.

It duorsumer meitsjen fan museums en monuminten is faak kompleks. Dat komt û.o. omdat der rekken hâlden wurde moat mei in soad aspekten. Museums en monuminten binne dus echt maatwurk. Yn oparbeidzjen mei de koepelorganisaasjes Museumfederatie Fryslân, Monumentenwacht en Steunpunt Monumentenzorg Fryslân soargje wy foar dat maatwurk.

Hawwe jo belangstelling nim dan gerêst kontakt op mei KlimOp by de Provinsje Fryslân. Der folget in koart en frijbliuwend intake-petear om globaal te ferkennen wat der spilet, wat it ferlet is en hoe 't it ferduorsumingstrajekt der op haadlinen útsjen sil. Dêrnei kinne jo, ôfhinklik fan de makke ôfspraken, kontakt opnimme mei in koepelorganisaasje of in troch josels te kiezen adviseur. Dizze duorsumheidadviseurs binne spesifyk troch ús kontraktearre foar it KlimOp-programma.

Fan 1 jannewaris 2023 ôf komme ek religieuze of libbensskôgjende ynstellingen mei op syn heechst tsien gebouwen yn eigendom foar kosten stipe by ferduorsuming. It KlimOp-programma rint oant 1 jannewaris 2025. De earste oanmeldingsronde foar religieuze ynstellingen rûn oant 10 maart 2023.