Vraag en antwoord over wolf en subsidieregeling

Wat doe ik als ik een wolf zie?

Een persoon wijst met zijn/haar schoen een pootafdruk van een wolf aan in de modder
Abeelding: Marielle van Uitert

De kans om in Nederland een wolf in het wild tegen te komen is klein. Mocht u een wolf tegenkomen:

  • blijf kalm, geef de wolf de ruimte;
  • neem langzaam afstand;
  • heb je een hond bij je, houd deze dan aan de lijn;
  • als de wolf te dichtbij komt: luid spreken en gebaren maken;
  • loop de wolf niet achterna;

Waarnemingen van een wolf of een wolfspoor kunt u doorgeven via Wolvenmeldpunt. Daar vindt u ook uitgebreide informatie over het gedrag van een wolf, de leefwijze van een wolf en de historie.

Kan een hek op de provinciegrens de wolf buiten Fryslân houden?

Stichting Wolvenhek Fryslân wil een hek plaatsen aan de provinciegrens om te voorkomen dat de wolf zich in Fryslân vestigt. Dit plan kent echter grote ecologische en juridische bezwaren en onzekerheden. De huidige wet- en regelgeving staat niet toe om de wolf te weren uit het gehele grondgebied en een '0-stand' te hanteren. De wolf geniet als diersoort internationale bescherming in het Verdrag van Bern en in Bijlage II en IV van de Europese Habitatrichtlijn. Het opzettelijk doden, vangen of verstoren van wolven is verboden op grond van de Omgevingswet.

Daarom kan de provincie als eigenaar van de gronden en wegen niet meewerken aan het weren van wolven uit de provincie, noch een omgevingsvergunning afgeven voor het plaatsen van een wolvenhek rond de provincie. Schapenhouders willen hun vee natuurlijk goed beschermen en ze moeten dat ook op basis van de Wet Welzijn Landbouwhuisdieren. De Faunaschade Preventie Kit Wolven laat zien met welke preventiemaatregelen schade door wolven kan worden voorkomen of beperkt.

Hoe weet ik of en waar er een wolf in Fryslân is?

Om de wolvenaanwezigheid in Fryslân op de voet te volgen is het belangrijk om goed te monitoren. Momenteel brengt BIJ12 de aantallen, verspreiding en herkomst van de wolven die in Nederland verblijven maandelijks in kaart. 

Wat eten wolven?

Een wolf eet gemiddeld 1,5 kilo vlees per dag. Hij beleeft zowel goede als slechte dagen afhankelijk van de beschikbaarheid aan prooidieren en de vangkans. Internationaal onderzoek toont aan dat wolven afhankelijk zijn van een gezonde populatie wilde hoefdieren die bestaat uit reeën, herten en zwijnen. Bij schaarste schakelt een wolf tijdelijk over op kleinere dieren, zoals knaagdieren en vogels. Bij een gebrek aan wilde prooidieren vergrijpt een wolf zich soms ook aan landbouwhuisdieren. Met name schapen zijn kwetsbaar, zeker bij onvoldoende bescherming.

Met alleen damherten en reeën in Fryslân ontbreekt het aan een gezonde populatie grote wilde hoefdieren. Dit betekent dat er een laag ecologisch draagvlak is voor wolven in Fryslân in vergelijking met de gebieden in Duitsland waar wolven permanent gevestigd zijn. Dit verhoogt de kans op aanvallen op landbouwhuisdieren. Daarom zijn doeltreffende preventiemaatregelen noodzakelijk. Meer informatie over het gedrag van wolven vindt u op Wolven in Nederland.

Waarom doodt een wolf soms meer schapen dan hij eet?

Vaak wordt de wolf als een 'moordlustig' dier bestempeld, wanneer bijvoorbeeld in een wei meerdere schapen worden gedood zonder dat ze allemaal worden opgegeten of meegenomen. Dat lijkt zinloos en valt voor de mensen maar moeilijk te begrijpen. Dit gedrag, dat 'surplus-killing' wordt genoemd, heeft niets te maken met een bloeddorstig karakter, maar is instinctief overlevingsgedrag. Wanneer een roofdier geconfronteerd wordt met talrijke paniekerige prooien die niet kunnen wegvluchten (zoals in een wei), wordt het roofdierinstinct geprikkeld en kunnen alle dieren binnen zijn bereik gedood worden.

Zijn wolven gevaarlijk voor mensen en honden?

Wolven en mensen kunnen naast elkaar leven. Gezonde wolven die niet worden geprovoceerd of gevoed, vormen op voorhand geen bedreiging voor de mens. Wolven vermijden contact met mensen en zijn over het algemeen schuw en niet agressief wanneer ze toch mensen ontmoeten.

Risico vormen wolven die geen natuurlijke schuwheid voor mensen meer bezitten, bijvoorbeeld doordat ze gevoerd worden. Gevaarlijke situaties kunnen ontstaan als wolven aan mensen wennen of als mensen een wolf aanvallen of in het nauw drijven. Behandel een wolf met respect en houd afstand.

Houd uw hond aan de riem in een natuurgebied

Wolven zullen honden bij mensen doorgaans niet benaderen. De ontmoeting tussen een loslopende hond en een wolf kan wel tot een confrontatie leiden. In natuurgebieden – hondenlosloopgebieden daargelaten – is het verboden om honden los te laten lopen. Dit is dus de verantwoordelijkheid van de hondenbezitter.

Zijn wolven gevaarlijk voor paarden en pony’s?

De kans dat wolven paarden en pony’s aanvallen is klein. In Duitsland betrof 0,5% (18 dieren) van de wolfaanvallen in 2021 een paard en/of pony. Wanneer een wolf pony's aanvalt, gaat het vaak om oudere, zwakkere of kleine dieren, die onvoldoende beschermd zijn. Niet alleen door een wolfwerende afrastering, maar ook door het kuddeverband waarin ze in de wei staan. Zo zal een kudde paarden met een hengst, merries en veulens meer bescherming bieden dan enkele jaarlingen zonder ouderdier. De wolf is een opportunist: hij kiest kwetsbare dieren, waartegen hij meer kans maakt. Daarom raden we bijvoorbeeld wel aan om merries met veulens 's nachts op stal te zetten.

Schade door wolven beperkt zich niet tot schapen en geiten. De provincie adviseert alle dierhouders om passende maatregelen te treffen. Houders van schapen, geiten, runderen, paarden en pony’s kunnen gebruik maken van de subsidieregeling voor de aanschaf van preventiemaatregelen om schade door een wolf te voorkomen. Dat kan in het door Gedeputeerde Staten vastgestelde wolvengebied, waar de kans op wolvenactiviteiten het grootst is.

Hoeveel landbouwhuisdieren zijn door wolven in Fryslân gedood?

Elk kwartaal publiceert BIJ12 een rapportage over de activiteit van de wolf in Nederland. BIJ12 is de organisatie die het wolvenbeleid van de provincies uitvoert, zoals de verwerking van meldingen, monitoring van de wolf per provincie en afhandeling van schade.

Op de website van BIJ12 wordt een actueel overzicht gegeven van de bij BIJ12 gemelde aanvallen op landbouwhuisdieren.

De gevalideerde wolvenwaarnemingen zijn ook terug te vinden via de website van BIJ12 en worden maandelijks vernieuwd en aangevuld.

een wolf loopt weg en kijkt om. Dit is een voorpagina van een tussenrapportage activiteit wolf in Nederland
Afbeelding: BIJ12

Wat moet ik doen na een aanrijding met een wolf?

Bij een aanrijding van een wolf geldt hetzelfde als bij ander groot wild. U moet ter plaatste contact opnemen met de politie. Doorrijden is strafbaar. De politie regelt dat er een faunabeheerder komt. Dode dieren die een beschermde status hebben, mag u niet verplaatsen. Wel kunt u foto’s maken van de situatie ter plaatse.

Wanneer het dier niet fataal geraakt is, kan het vluchten. Ook dan is het belangrijk dat u de aanrijding meldt en niet doorrijdt. Is de wolf gewond, maar Wat moet ik doen als ik een gewonde wolf waarneem?vlucht hij niet? Houd dan afstand, want het dier kan u aanvallen.

Wat moet ik doen als ik een gewonde wolf waarneem?

Neem contact op met de politie. Deze zal regelen dat er een faunabeheerder komt. Benader een gewonde wolf die niet vlucht niet.

Wanneer spreken we van een probleemwolf?

Wolven mijden in principe het contact met mensen. Onder normale omstandigheden vormen wolven voor mensen dan ook geen bedreiging. Het komt echter voor dat wolven op onverwachte plekken worden gezien, zoals in bebouwd gebied of langs wegen. Ook dan is niet altijd sprake van onnatuurlijk gedrag en is in de meeste gevallen niet sprake van een gevaarlijk situatie. Een situatie kan wel gevaarlijk worden wanneer wolven hun schuwheid verliezen, bijvoorbeeld wanneer ze door mensen gevoed worden. In dat geval zal eerst worden geprobeerd de wolf weer “bang” voor mensen te maken. Als dat niet lukt, kan uiteindelijk worden besloten de wolf te doden.

Kan ik veilig in het Drents Friese Wold wandelen of fietsen?

In het Drents Friese Wold wordt regelmatig een wolf gezien. Meestal heeft een wolf een mens of groep mensen eerder gezien dan andersom. Een wolf toont van nature weinig interesse in mensen. Zolang u de wolf niet in het nauw drijft, zal hij afstand houden en er vandoor gaan. De wolf ziet de mens niet als prooi.

Het is belangrijk om bij het samenleven met wilde dieren de basisregels in acht te nemen. Wat kunt u het beste wel en niet doen als u een wolf tegenkomt?

De belangrijkste basisregels

  • Houd afstand tot de wolf – bij voorkeur 100 meter;
  • Blijf op de toegestane paden en wegen;
  • Komt de wolf te dichtbij, neem langzaam afstand, spreek luid en maak gebaren;
  • Loop de wolf niet achterna;
  • Voer de wolf niet ;
  • Houd uw hond kort aangelijnd, ook in de losloopgebieden.

Ik woon in de Drents Friese regio en zie regelmatig een wolf. Wat moet ik doen?

Rondom het Drents Friese Wold wordt regelmatig een wolf gezien. De wolf is een beschermde diersoort. Het is belangrijk om bij het samenleven met wilde dieren de basisregels in acht te nemen. Als we wolven met rust laten, voldoende afstand houden en niet voeren, zijn ze geen bedreiging voor de mens. Wat kunt u het beste doen als u een wolf tegenkomt?

De belangrijkste basisregels

  • Houd afstand de wolf – bij voorkeur 100 meter;
  • komt de wolf te dichtbij, neem langzaam afstand, spreek luid en maak gebaren;
  • loop de wolf niet achterna;
  • voer de wolf niet ;
  • houd uw hond kort aangelijnd, ook in de losloopgebieden;
  • houd voedsel onbereikbaar voor de wolf;
  • plaats wolfwerende rasters voor uw landbouwhuisdieren.

Geef meldingen door

  • Heeft u een wolf gezien? Geef dit dan door via www.bij12.nl/wolvenmeldpunt
  • Heeft u overlast van wolvenspotters? Meld dit dan bij uw gemeente.
  • Heeft u schade door (vermoedelijk) een wolf? Meld dit dan bij www.bij12.nl/wolvenschade.
  • Heeft u een acute bedreigende situatie? Bel dan de politie.

Vragen en antwoorden over subsidie

Kan ik subsidie krijgen voor het nemen van preventieve maatregelen bij paarden?

Schade door wolven beperkt zich niet tot schapen en geiten, maar treft deze diersoorten wel bovengemiddeld. In november 2023 heeft provincie Fryslân besloten om ook het treffen van preventieve maatregelen te subsidiëren bij gehouden paarden, pony’s en koeien. Provincie Fryslân volgt hiermee de lijn van provincie Drenthe.  

Houders van schapen, geiten, runderen, paarden en pony’s kunnen gebruik maken van de subsidieregeling voor de aanschaf van preventiemaatregelen om schade door een wolf te voorkomen. Dat kan in het door Gedeputeerde Staten vastgestelde wolvengebied, waar de kans op wolvenactiviteiten het grootst is.

Ik wil gespreid over enkele maanden om meerdere percelen een afrastering plaatsen. Mag ik nu een aanvraag indienen en later dit jaar voor de andere percelen een nieuwe aanvraag doen?

Nee, u kunt slechts één keer een aanvraag indienen. U heeft na subsidieverlening drie maanden de tijd om de afrastering te plaatsen en mag één keer uitstel vragen van nog eens drie maanden. 

Ik woon niet in wolvengebied maar er zijn in de buurt wel aanvallen geweest. Kan ik dan ook gebruik maken van de subsidie?

Schapen- en geitenhouders, paarden- en ponyhouders en rundveehouders buiten het wolvengebied kunnen, onder enkele voorwaarden, ook aanspraak maken op de subsidieregeling. Voorwaarden voor de calamiteitenregeling:

  1. Er zijn drie aanvallen binnen zeven dagen
  2. in een aaneengesloten regio binnen één gemeente of twee aangrenzende gemeenten

Kan ik advies inwinnen hoe ik de rasters het beste kan plaatsen?

Sinds het voorjaar van 2022 is er een wolvenconsulent in Fryslân. Een wolvenconsulent kan houders van landbouwhuisdieren kosteloos op maat adviseren. Zowel op afstand (telefonisch, e-mail) als op locatie. Daarnaast biedt hij hulp bij het aanvragen van een subsidie. U kunt contact opnemen met wolvenconsulent Jaap Mekel via info@mekelogischbeheer.nl

Waar kan ik advies inwinnen hoe ik de subsidie aan moet vragen?

Sinds het voorjaar van 2022 is er een wolvenconsulent in Fryslân. Een wolvenconsulent kan houders van landbouwhuisdieren kosteloos op maat adviseren. Zowel op afstand (telefonisch, e-mail) als op locatie. Daarnaast biedt hij hulp bij het aanvragen van een subsidie. U kunt contact opnemen met wolvenconsulent Jaap Mekel via info@mekelogischbeheer.nl

Mag ik gebruikte/tweedehands materialen gebruiken voor de wolfwerende afrastering?

Nee, dit is niet toegestaan. Bij tweedehands materialen is er geen zicht op de kwaliteit van de afrastering. We willen graag dat de afrastering die u aanschaft van voldoende kwaliteit is om jarenlange bescherming tegen aanvallen van de wolf te bieden. Bij de berekening van de subsidiebedragen gaan we uit van (de prijzen van) nieuwe materialen.

Ik had vorig jaar een jong paard extra dat nog niet was opgenomen in het I&R. Kan dat paard toch worden meegenomen bij de berekening ?

Nee, dat is niet mogelijk. Bij de berekening van de subsidie gaan we uit van uw gemiddeld aantal geregistreerde landbouwhuisdieren in het jaar voordat u de subsidieaanvraag doet. Vraagt u een subsidie aan in 2024, dan kijken wij naar het in het Identificatie- en Registratiesysteem van dieren gemiddeld geregistreerd aantal landbouwhuisdieren in 2023. 

Ik heb geen staatssteun ontvangen. Moet ik dan toch een Deminimis-verklaring invullen?

Bent u ondernemer? Dan ontvangen wij graag een ingevulde Deminimis-verklaring. Bij de bedragen vult u dan € 0,00 in. Een Deminimis-verklaring is niet van toepassing als u geen ondernemer bent. 

Op het aanvraagformulier moet ik bij vraag 2b de totale lengte in strekkende meter van de afrastering invullen. Neem ik daarvoor het aantal meters draad dat ik nodig heb voor de te maken afrastering of de lengte van de afrastering?

U vult het aantal meters van de afrastering zelf in, niet het aantal meters draad dat u wilt aanschaffen. Heeft u bijvoorbeeld een perceel van 5 bij 10 meter dan wordt de afrastering 30 meter, namelijk de omtrek van uw perceel: 2 x 10 meter en 2 x 5 meter.

Ik heb een tijd geleden al een wolfwerende afrastering aangeschaft en geplaatst. Kan ik nog subsidie ontvangen?

Dat kan als de facturen niet ouder zijn dan één kalendermaand voor indiening van de aanvraag. Heeft u bijvoorbeeld in maart 2024 materiaal aangeschaft, dan kunt u hiervoor in april 2024 nog een subsidieaanvraag indienen. 

Ik heb gezien dat de wolfwerende afrastering met draden zoals in de Faunaschade Preventiekit module wolven de wolf niet tegenhoudt. Mag ik andere materialen gebruiken zoals bijvoorbeeld een afrastering van betongaas?

Nee, dit mag niet. BIJ12 heeft voor schade door wolven een Faunaschade PreventieKit (FPK) opgesteld. Hierin zijn maatregelen en materialen opgenomen die bewezen effectief zijn. Materialen die niet in de FPK zijn opgenomen, komen niet voor subsidie in aanmerking.

Kan ik het formulier ook digitaal insturen?

Nee, dat is op dit moment nog niet mogelijk. U kunt de aanvraag via de post of bij de balie van het provinciehuis indienen.

Staat uw vraag er niet bij? Op de site van BIJ12 vindt u ook antwoorden op veelgestelde vragen.

Contact

Heeft u vragen over de wolf in Fryslân of over deze pagina? Neem dan contact op met het Klant Contact Centrum.