De Dulf-Mersken

Ferslach fan de ynringearkomste polder De Dulf-Janssenstichting 

Op tiisdei 16 july 2024 fûn de ynringearkomste oer it ynrjochtingsplan fan de polder De Dulf-Janssenstichting plak, yn it doarpshûs Trefpunt yn Nij Beets. Tagelyk op dizze jûn presintearre eksploitant Van der Wiel it útwreidingsplan fan de sânwinplasse by Nij Beets. Fan de neimiddei ôf oant jûns kamen sawat 90 besikers del. Ferskate besikers hawwe oanjûn it plezierich te finen dat se oer twa projekten tagelyk ynformearre waarden. 

Fia sketsen, maatregelekaarten en in flyer waarden besikers op de hichte brocht fan it ynrjochtingsplan foar de polder De Dulf-Janssenstichting. Op it plak fan it Wetterskip joegen meiwurkers fan Wetterskip Fryslân, Steatsboskbehear, gemeente Opsterlân en provinsje Fryslân in taljochting op de maatregels. Dêrneist wiene de bestjoerders Monique Plantinga (deistich bestjoerder fan Wetterskip Fryslân), Matthijs de Vries (deputearre fan Provinsje Fryslân) en Durk Durksz (wethâlder fan gemeente Opsterlân) op ferskate mominten oanwêzich om fragen te beäntwurdzjen.

Planproses 

Guon bewenners joegen oan dat harren belang net genôch behertige is yn de planfoarming. It planproses is útlein; de omfoarming fan de polder De Dulf-Janssenstichting fan lânboupolder nei natuerpolder is as ien fan de maatregels yn it Natura 2000 behearplan fan Van Oordt’s Mersken opnaam. Yn 2021 wie it earste ynformaasjeronde oer it earste sketsûntwerp. Doe is útlein dat de fêststelde ynrjochtingsfariant simmerpolder út it Natura 2000 behearplan fanwegen it belang fan greidefûgels wizige is nei de ynrjochtingsfariant mei in fleksibel peil. Doetiids binne benammen direkt belanghawwenden útnûge, lykas grûneigeners en pachters yn de polder, de bewenners oan de Janssenstichting, de pleatslike belangeferieningen lykas Geaflecht en de doarpsbelangen fan Nij Beets en De Tynje. Nei oanlieding fan dizze konsultaasjeronde binne ynbrochte ideeën ûndersocht en wêr mooglik opnommen yn it plan. Juli 2024 is it lêste ynformaasjemomint foardat de bestjoerders dit jier definityf beslute oer it ynrjochtingsplan. De formele planproseduere fynt plak sadree't in omjouwingsfergunning foar de wurksumheden oanfrege wurdt by de gemeente Opsterlân. Nei ferwachting fynt dit plak yn de twadde helte fan 2025.

Reaksjes op it konsept ynrjochtingsplan 

Der waarden fragen steld oer it foarnimmen om de polder De Dulf-Janssenstichting njonken greidefûgelgebiet ek as wetterbergingsgebiet yn te rjochtsjen. De grutste soarch gie oer de mooglik neidielige effekten fan wetterberging op de natuer, lykas boaiemlibben, greidefûgels en floara. In oantal kearen waard referearre oan it artikel yn de Ljouwerter Krante wêryn't Klaas Jager en Bennie Henstra (SBB) oan it wurd kamen. Oproppen waard om ek wetterberging yn de lânbougebieten te sykjen en konkrete suggestjes waarden dien yn leger ferlyn gebieten om polder De Dulf-Janssenstichting hinne. 

Op it plak sels en yn de útdielde flyer is útlein dat de foarstelde natuerynrjochting fan de polder foar de natuerûntwikkeling en de greidefûgels útfierd wurdt. Hjirfoar wurdt de wetterhúshâlding yn it gebiet oanpast. It sloate - en greppelsysteem en de direkte oanfier fan beekwetter út it Alddjip wei wurdt wer hersteld. Sa komt der simmerdeis genôch wetter by it lân en kin it wetter winterdeis better ôffierd wurde. Ek komt der aanst wer beekwetter yn de polder. 

Klimaatferoaring freget lykwols om romtlike yngrepen fan mienskip en oerheden om de wetterfeiligens yn Fryslân takomstbestindich te meitsjen. Der waard begryp toand foar de opwurdearring fan de regionale kade lâns de Nije Feart en foar de grutte útdaging om drûge fuotten te hâlden by ekstreem wiete perioaden. Wetterskip Fryslân moast yn de winter fan 2023/2024 ferskate kearen it Woudagemaal ynsette neist it tapassen fan mielen yn de lânbougebieten. Nettsjinsteande dat waard dizze winter de Simmerpolder eastlik fan de A7 foar in twadde kear sûnt de oanlis ynset as needretinsje. Dat toant de urginsje oan fan beskikbere wetterbergingsgebieten yn Fryslân. 

De ferûnderstelling dat polder De Dulf-Janssenstichting aanst langduoriger en faker ûnder wetter stiet as no't winterdeis it gefal is, is besocht te wjerlizzen troch it plan fierder ta te ljochtsjen. Nettsjinsteande de meibrochte foto’s fan desimber 2023 wie it foar in tal besikers lestich foar te stellen dat de polder de lêste winters al foar in grut part blank stie. Utlein is dat mei de nije ynrjochting in better wetterbehear mooglik is as no it gefal is. 

Wetterberging wurdt allinnich ynset as in ekstreem hege wetterstân yn de boezem gefaar opsmyt foar de bebouwing. Undersyk lit sjen dat dizze kâns it grutst is yn de winterperioade; bûten de wintermoannen hat it noch net earder nedich west. Ut de passende beoardieling docht bliken dat wetterberging yn dizze perioade de minst negative effekten foar de natuer meibringt. Ofspraken oer de ynset fan de wetterbergingsgebieten yn De Dulf-Janssenstichting en de al ynrjochte wetterbergingsgebieten yn de Simmerpolder en Smelle Warren wurde spesifyk mei it each op natuerbelangen noch neier útwurke. 

Fierder kamen der noch fragen oan de oarder oer de takomstige wetterhúshâlding en it behear dêrfan yn de polder. Lof wie der oer de ferbreding fan it fytspaad tusken Leppedyk en polder De Dulf-Janssenstichting. It ôfsluten fan it sânpaad lâns de Nije Feart foar rekreatyf meigebrûk yn it briedseizoen waard as in beheining ûnderfûn foar de natuerleafhawwer. 

Op de jûn wie it haadboadskip dat de nije ynrjochting fan De Dulf-Janssenstichting ta doel stiet fan de natuerûntwikkeling yn it Natura 2000 gebiet Van Oordt’s Mersken én it behâld fan de greidefûgels yn de polder. Dizze ûntwikkeling wurdt de kommende 10 oant 12 jier soarchfâldich yn'e gaten hâlden. 

It plan en de byhearrende kaart kinne jo downloade ûnder Dokuminten.

Doelen fan it projekt

Binnen gebiedsontwikkeling De Dulf-Mersken wurkje wy oan ferskillende doelen. Dat binne:

• Ynrjochtsje fan nije natuer yn polder De Dulf en Janssenstichting
• Ferminderjen fan ferdrûging yn it besteande Natura 2000-gebiet Van Oordt’s Mersken
• Derfoar soargje dat wetter en (wetter)bisten fia de beek Alddjip wer ûnder de A7 troch kinne
• Mear romte foar wetterberging
• Herstel en ûntwikkeling fan wâlskanten
• Ferfanging gemaal De Dulf
• Rekreatyf meigebrûk dêr't mooglik ynpasse en ferbetterje

Yn it gebietspylje oare belangen. Bygelyks drinkwetterstân en sânwinning en agraryske en rekreative belangen.  Om de doelen te berikken wurkje wy gear mei alle belutsenen, ûnder oare terreinbehearders, Wetterskip Fryslân, LTO, Gemeente Opsterlân, ûndernimmers, partikuliere grûneigeners en omwenners.

Natuerherstel yn besteande natuerterreinen 

Binnen de besteande natuerterreinen oan de eastkant fan de A7 hawwe de grûneigeners al ferskate maatregels útfierd. Mei as doel safolle mooglik grûnwetter binnen it natuergebiet fêst te hâlden. Sa binne al in soad sleatten yn dit gebiet ûndjipper makke en wêr mooglik demme wêrtroch't se minder grûnwetter ôffiere. 

Beekdalherstel

Op dit stuit is der gjin ferbining tusken it Alddjip oan de west- en oan de eastkant fan de A7. De dyk soarget foar in 'knip' yn it Alddjip. Dêrom is yn 2015 al in dûker en faunapassaazje oanlein ûnder de A7. It is de bedoeling dat by de ynrjochting fan polder De Dulf-Janssenstichting as it wetter wer ûnder de A7 trochstreamt. Wy stribje dernei om dat yn de perioade 2025 -2027 te realisearjen. No wurdt it wetter fan de beek fia de Skipsleat ôffierd. Sadree't de nije ferbining klear is, wurdt de dûker iepenset en kin it wetter wer fia dit part fan it Alddjip streame. Sa wurdt de polder mei safolle mooglik beekwetter fuorre.

Sânwinplasse

Ien fan de maatregels út it Natura 2000 - behearplan is it ferheegjen fan it wetterpeil yn de besteande sânwinplasse by Nij Beets. Dit dogge wy yn oerlis mei de eksploitant fan de sânwinplasse.

As we it wetterpeil fan de sânwinplasse ferheegje, soarget dat foar tsjindruk op it grûnwetter (kwelwetter) dat djip yn de grûn sit. Hjirtroch sil it grûnwetterpeil yn it neistlizzende natuergebiet oan de eastkant fan de A7 yn drûge perioaden minder fier útsakje. Dit is posityf foar de bysûndere fegetaasje, blaugerslannen, yn it Natura 2000 gebiet. It stribjen is om in wetterpeil te ferheegjen nei -0,50 m NAP. Yn 2020 is it wetterpeil yn de sânwinplasse al mei tweintich sintimeter ferhege nei -1.125 m NAP. De hjoeddeistige wâlskant om de sânwinplasse hinne makket in fierdere peilferheging net mooglik. Dêrfoar sille de kaden earst heger wurde moatte. Om dit te berikken moat wetter oanfierd wurde nei de sânwinplasse. Foarútrinnend dêrop is yn 2022 in nije mjit - en regelkeardaam oanlein. Mei de regelstuw kin it hjoeddeiske peil ynsteld wurde, mar ek it takomstige peil as de wâlskant op hichte is. Mei de mjitkeardaam wurdt berekkene hoefolle wetter der út de plasse streamt.

Der wurdt noch ûndersyk dien hoe't der wetter oanfierd wurde kin nei de plasse, wêr wei en fia hokker rûte. Ek wurdt ûndersocht hokker ynfloed it oan te fieren wetter op de kwaliteit fan it wetter yn de sânwinplasse en it grûnwetter hawwe sil.

Polder De Dulf en Janssenstichting

Tegearre mei Wetterskip Fryslân en it terrein behearjende organisaasjes wurkje wy oan in ynrjochtingsplan foar de polder De Dulf-Janssenstichting. Yn earder tiden waard de polder fuorre mei wetter út it Alddjip wei. We wolle dit sa goed mooglik herstelle, sadat de polder wer út de beek fan wetter wei foarsjoen wurdt. Dit beekwetter is goed foar de natuerûntwikkeling yn de polder. De polder wurdt sa ynrjochte dat der yn alle perselen foldwaande wetter komt. De boppegrûn sil dêrtroch minder útdrûgje wat derfoar soarget dat de boaiem minder gau ynlinkt en de natuer yn de polder him herstelle en fierder ûntwikkelje kin. Ek wurdt de polder geskikt makke foar wetterberging by kalamiteiten yn tige wiete perioaden.

Yn 2021 organisearren wy in tal ynringearkomsten dêr't wy yn petear giene mei grûneigeners, pachters, bewenners en organisaasjes. Dy binne yn it ‘ferslach fan ynringearkomsten 28 juny en 5 juny 2021’ fêstlein. Wêr mooglik binne dizze suggestjes yn it ynrjochtingsplan ferwurke.

De provinsje Fryslân fynt it kontakt mei de mienskip wichtich, dêrom is it konseptplan foar de ynrjochting yn july 2024 mei jo besprutsen. Wy ferwurkje op 't heden jo reaksjes yn in reaksjenota. De planning is dat it ynrjochtingsplan yn it neijier fan 2024 definityf fêststeld wurdt.

Mear ynformaasje oer de takomstige ynrjochting fan polder de Dulf en de Janssenstichting fine jo yn ûndersteande dokuminten.

Gearwurking

De provinsje Fryslân wurket mei ferskate partijen gear oan de ynrjochting fan it gebiet. Dit binne ûnder oare Wetterskip Fryslân, de Cornelia Stichting, Vitens, gemeente Opsterlân, LTO en Steatsboskbehear.

Kontakt

Hawwe jo fragen oer gebietsûntwikkeling De Dulf-Mersken of oer de bylagen? Dan kinne jo it Klantcontactcentrum telefoanysk berikke op telefoannûmer 058 - 292 59 25, of in mail stjoere nei provincie@fryslan.frl.